مدیریت ریسک سرمایه گذاری

توجه به امنیت سرمایه‌گذاری ایجاب می‌کند که بازار های سرمایه و طرح‌هایی که انتخاب می‌شوند مورد مدیریت ریسک سرمایه گذاری ارزیابی قرار گیرند، در مقابل تمرکز بر سودآوری مستلزم پذیرش مخاطرات و تنوع بازار است، سرمایه‌گذار باید بتواند بین این دو هدف تعادل و توازن منطقی برقرار کند. دو ضابطه حاکم بر رفتار اقتصادی صندوق‌ها امنیت و سودآوری بوده که امنیت مستلزم خودداری از پذیرش ریسک‌های نابجا و سودآوری در گرو ریسک پذیری بیشتر و فرصت‌های متنوع است، واحد مدیریت و کنترل ریسک، حلقه اتصال و کنترل این دو هدف است.

کاربرد الگوی ارزش در معرض ریسک در مدیریت سبد سرمایه گذاری فناورانه (مطالعه موردی در صنعت نفت ایران)

1 دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.

چکیده

فناوری زیربنای توسعه محصولات و خدمات و در نتیجه زیرساخت نیل به اهداف سازمانی و تحقق راهبردهای سازمانی است. رویکرد مدیریت سبد فناوری از جمله رویکردهای نسبتاً نوین و در عین حال محبوب در ادبیات مدیریت فناوری است. مسأله مدیریت سبد فناوری عبارت از توزیع مناسب سرمایه و منابع میان مجموعه ای از فناوری ها به گونه ای است که بیشترین اثربخشی را در ارتباط با دستیابی به اهداف سازمانی فراهم نماید. در سال های اخیر عوامل و معیارهای متنوعی توسط صاحب نظران برای انتخاب و مدیریت سبد فناوری پیشنهاد شده است. این مقاله در صدد است تا ضمن مرور اجمالی برخی از این معیارها و معرفی مجموعه ای از معیارها برای انتخاب سبد فناوری در یکی از بخش های صنعت نفت کشور، با بازتعریف مفاهیم و ریسک و بازگشت سرمایه متناسب با فضای مدیریت فناوری و در چارچوب نظریه کلی سبد، مدلی را با مناسب سازی مفهوم «ارزش در معرض ریسک» که از معیارهای شناخته شده سنجش ریسک در مدیریت مالی است توسعه داده و برای انتخاب سبد فناوری به کار گیرد. مدل معرفی شده در این مقاله قادر است با محاسبه میزان توانمندی سبد فناوری در دستیابی به اهداف راهبردی و پشتیبانی از آن ها، تصمیم گیرندگان را در فرآیند سرمایه گذاری بر هر سبد فناوری یاری نماید.

کلیدواژه‌ها

• سبد فناوری
• مدیریت ریسک
• ارزش در معرض ریسک
• بازگشت سرمایه
• سرمایه گذاری فناورانه

عنوان مقاله [English]

Application of Value at Risk Model in Technological Investment Portfolio Management - A Case in Iranian Petroleum Industry

نویسندگان [English]

• Sayed Farhang Fasihi 1
• Mirmehdi Seyed Esfahani 2
• Hamid Davoudpour 2

1 PhD candidate of Industrial Engineering, Faculty of Industrial Engineering, Amirkabir University of Technology, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Faculty of Industrial Engineering, Amirkabir University of Technology, Tehran, Iran.

Technology portfolio is a rather recent and popular approach in the literature of technology management. The problem of technology portfolio management is to find the appropriate distribution of capital & resources among a set of technologies, provides the highest effectiveness in accessing the organizational goals. In recent years various factors & criteria are proposed by experts for selection and management of technology portfolios. This paper, while providing a brief overview on common factors and criteria for technology portfolio selection and by introducing a set of tailored criteria for technology portfolio selection in a subsector of Iranian oil & gas industry, develops a new model based on the very well-known "Value at Risk” model. VaR originates from the literature of financial management and we have applied it in technology portfolio selection by redefining the concepts of risk and return of investments in alignment with technology management and in the general framework of portfolio theorem. The introduced model enables decision makers of technological investments to calculate the capability of technology portfolios in supporting the organizational objectives.

نقش مدیریت ریسک در بازار بورس تهران

بازارهای مالی به واسطه داشتن پتانسیل بالای درآمد زایی، همیشه مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته اند. با توجه به این استقبال گسترده، امروزه شاهد ظهور بازارهای مالی مختلفی هستیم که هر کدام معامله گران و طرفداران مختص به خود را دارند. مسلما هدف تمام فعالین این بازارها کسب درآمد و سود بیشتر می باشد.

بازارهای مالی به واسطه داشتن پتانسیل بالای درآمد زایی، همیشه مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته اند. با توجه به این استقبال گسترده، امروزه شاهد ظهور بازارهای مالی مختلفی هستیم که هر کدام معامله گران و طرفداران مختص به خود را دارند. مسلما هدف تمام فعالین این بازارها کسب درآمد و سود بیشتر می باشد.

حال در این میان، خوشبختانه عده ای به هدف خود رسیده و درآمدهای بسیار چشم گیری کسب می نمایند. این در حالیست که متاسفانه عده دیگری نیز وجود دارند که نه تنها موفق به کسب درآمد نشده، بلکه تمام یا بخش اعظمی از سرمایه اولیه خود را نیز از دست می دهند!

بنابراین این سوال مطرح می گردد که چرا عده ای در بازار موفق شده و درآمد خوبی کسب کرده در حالی که عده ای دیگر در معاملات خود شکست خورده اند؟ تفاوت این دو گروه در چیست و چگونه می توان در زمره موفقان این بازارها قرار گرفت؟

در پاسخ به این سوالات می توان دلایل مختلفی را در نظر گرفت چرا که موفقیت در معامله گری، حاصل مجموعه ای از عوامل است که به خوبی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. از همین رو نمی توان برای موفقیت افراد در بازارهای مالی، صرفا یک یا دو عامل را در نظر گرفت.

از همین رو امروز قصد داریم به بررسی نقش مدیریت ریسک در بازار بورس تهران بپردازیم که خود یکی از عوامل بسیار مهم موفقیت در بازارهای مالی می باشد. توجه داشته باشید مدیریت ریسک نه تنها در بازار بورس تهران، بلکه در هر بازار مالی دیگری نیز یه امر ضروری محسوب می گردد. پس از فارغ اینکه در چه بازاری مشغول فعالیت هستید، از شما دعوت می کنیم تا پایان این موضوع همراه ما باشید.

سه گام معامله گری در بورس تهران

همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، موفقیت در معامله گری حاصل مجموعه ای از عوامل بوده که هر کدام به درستی در طی فرآیند معامله گری مورد توجه قرار گرفته اند. در این بخش قصد داریم اشاره مختصری به سه گام معامله گری در بورس تهران داشته باشیم که قطعا در نظر گرفتن و اجرای صحیح آن ها، می تواند تاثیر به سزایی در کسب موفقیت در معامله گری داشته باشد.

اولین گام معامله گری و فعالیت در بورس تهران، یادگیری صحیح و اصولی می باشد. توجه داشته باشید که یادگیری یکی از مهمترین اصول اولیه فعالیت در بازارهای مالی محسوب گردیده که فارغ از بورس تهران، در هر بازار دیگری نیز که قصد فعالیت داشته باشید، بایستی توجه ویژه به آن نمایید.

در این راستا به منظور یادگیری می توانید از منابع مختلف موجود کمک بگیرید که در میان آنها، توصیه ما به شما بهترین تدریس آموزش بورس ایران می باشد.

گام دوم موفقیت در معامله گری، مدیریت ریسک می باشد که آن مبحثی است که امروز قصد داریم بیشتر بدان بپردازیم. چنانچه با مفهوم ریسک در بازارهای مالی آشنا نیستید، در تعریف مدیریت ریسک می توان گفت به اختلاف بازده مورد انتظار فرد از سرمایه گذاری و بازده واقعی مدیریت ریسک سرمایه گذاری کسب شده، ریسک می گویند.

گام سوم معامله گری نیز روانشناسی بازار می باشد. در واقع آنچه سبب می گردد تا به اصول و برنامه های خود در معامله گری پایبند باشیم و از ریسک های نابجا در محیط بازار پرهیز کنیم، داشتن ذهنی سالم و آرام می باشد. توانایی کنترل ذهن و انجام رفتارهای مناسب به دور از هیجانات بازار، مهارتی است که هر معامله گری بایستی بر آن تسلط یابد.

فرصت ها و تهدیدهای معامله گری در بورس تهران

اولین نکته ای که در اینجا باید بدان توجه داشته باشیم، شناخت فرصت ها و تهدیدهای معامله گری در بورس تهران می باشد.

در واقع به واسطه این امر، نوعی استراتژی رو به جلو در محیط بازار خواهیم داشت که سبب می گردد پیش از رویارویی با موانع و ریسک های احتمالی، تمهیدات لازم را پیشاپیش در نظر گرفته باشیم.

در نتیجه، این امر باعث بهبود عملکرد و پویایی بیشتر در مقابل رویدادهای بازار خواهد شد. توجه داشته باشید که این نکته نه تنها در بورس تهران دارای اهمیت بوده بلکه در سایر بازارهای مالی همچون بورس بین المللی نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد.

نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

نرخ بازگشت سرمایه یا ROI که مخفف عبارت Return on Investment می باشد از معیارهای مهم ارزیابی میزان موفقیت و سودآوری یک دارایی یا واحد مالی محسوب می گردد. در تعریف آن می توان گفت نرخ بازگشت سرمایه برابر نسبت سود دریافتی به میزان هزینه انجام شده می باشد.

از همین رو این امر دارای اهمیت بالایی بوده که می توان پیش از انجام سرمایه گذاری ها و خرید سهام، به منظور کاهش ریسک های احتمالی، به آن توجه نماییم. البته توجه داشته باشید که در این فرمول زمان جای نگرفته و لذا از آنجایی که ارزش پول به مرور زمان دستخوش تغییرات می گردد لذا عدم توجه به این مسئله در دراز مدت می تواند احتمال خطا را افزایش دهد.

انواع ریسک در بازار بورس تهران

در این بخش قصد داریم انواع ریسک در بازار بورس تهران را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی می توان برای فعالان بازار بورس تهران دو نوع ریسک متصور شد:

۱. ریسک سیستماتیک: این نوع ریسک ناشی از کل سیستم بوده به نحوی که در صورت وقوع، کل بازار را درگیر کرده و در این شرایط تفاوتی میان سهام ارزنده و غیر ارزنده وجود نخواهد داشت. لذا به بیانی دیگر، تمام بازار با مشکل مواجه می گردد. به طور نمونه تورم، نوسانات نرخ ارز و تهدیدهای سیاسی در این زمینه قرار می گیرند.

۲. ریسک غیر سیستماتیک: برخلاف حالت قبلی، در این نوع ریسک تنها بخشی از بازار تحت تاثیر قرار می گیرد. ریسک های عملیاتی و یا اعتباری یک شرکت می توانند نمونه هایی از این نوع ریسک در نظر گرفته شوند.

راه کارهای مدیریت ریسک در بازار بورس تهران

در این بخش قصد داریم به راه کارهای مدیریت ریسک در بازار بورس تهران بپردازیم. یکی از راه کارهای مناسب جهت مدیریت ریسک در این بازار، تنوع بخشی سرمایه گذاری در حوزه های مختلف می باشد. به عبارت دیگر از طریق این امر قادر خواهیم بود تا ریسک غیر سیستماتیک را به حداقل مدیریت ریسک سرمایه گذاری مدیریت ریسک سرمایه گذاری رسانده و به به جای تمرکز کل سرمایه بر یک صنعت خاص، به سرمایه گذاری در صنایع مختلف خواهیم پرداخت.

البته توجه داشته باشید سرمایه گذاری در صنایع مختلف نیز مسلتزم داشتن دانش و آمادگی لازم جهت فعالیت در بازار می باشد. در این زمینه بایستی با مهارت های معامله گری و ترفندهای آن آشنایی کامل داشته باشید. یکی از این موارد مهم، مهارت تابلوخوانی بوده که چنانچه با آن آشنا نیستید بررسی تکنیک تابلوخوانی بورس پیشنهاد می گردد.

در نهایت برای اطلاع از مقالات آموزشی بورس و کسب اطلاعات بیشتر از دوره های آنلاین بورس تهران می توانید به وب سایت آموزش بورس مراجعه بفرمائید.